മൂർത്ത യുക്തി(വാദം) , അമൂർത്ത ബാബു(സികെ)

ഈ ബൂലോകത്തെ യുക്തി മുഴുവന്‍ തന്റെ തലയിലാണെന്ന് മുന്നേ പ്രഖ്യാപിച്ച് കഴിഞ്ഞ മഹാനായ ചിന്തകനാണ് ബാബുസാര്‍. ആരെങ്കിലും അതിന്നപ്പുറം ചിന്തിക്കുന്നുവെങ്കില്‍ അവര്‍ക്കെല്ലാം തലക്ക് വെളിവില്ലാത്തതിനാലാണെന്ന് മുമ്പേ അദ്ദേഹം മനസ്സിലാക്കിയിരുന്നു. മാത്രമല്ല സമയം വളരെ സൂക്ഷ്മതയോടെ മാത്രം ചിലവാക്കുന്ന അപൂര്‍‌വ്വം ജനുസ്സുക്കളില്‍ പെട്ട മനുഷ്യനാണദ്ദേഹം. സമയത്തിന്റെ വിലയറിയാത്ത മറ്റുള്ളവര്‍ക്ക് അദ്ദേഹത്തില്‍ വലിയ മാതൃകയുണ്ട്. അങ്ങിനെ തന്റെ വിലപ്പെട്ട കുറച്ച് സമയം ഡോക്കിന്‍സ് നിരൂപണം എന്ന തുക്കടാ ബ്ലോഗില്‍ ചിലവാക്കിയതിന്റെ അരിശം തീര്‍ക്കാന്‍, തുടര്‍‌വായന നിര്‍ത്തിക്കളയേണ്ടി വന്നെങ്കിലും വായിച്ചതനുസരിച്ച് മറുപടിയോ ചര്‍ച്ചയോ അല്ലെങ്കിലും ഹുസൈന്റെ ചവറിനു ചില കുറിപ്പുകള്‍ നല്‍കാന്‍ തന്റെ വിലപ്പെട്ട സമയം നീക്കി വച്ചത് ബ്ലോഗ് സമൂഹത്തിന് ഒരു കിട്ടാകനിയാണ് എന്ന് പറയാതിരിക്കാന്‍ വയ്യ. അതിനാല്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുതിയ പോസ്റ്റ് മൂർത്തദൈവം, അമൂർത്തദൈവവും വായിച്ചപ്പോള്‍ തോന്നിയ ചില സംശയങ്ങള്‍ പങ്കു വക്കാതിരിക്കാന്‍ എനിക്കുമാവുന്നുമില്ല.

ബാബുവിന്റെ ആദ്യത്തെ ആരോപണം ഹുസൈന്‍ മലയാളം ബ്ലോഗുലകത്തിലെ യുക്തിബോധമുള്ള സകല മനുഷ്യരെയും കിടുകിടാ വിറപ്പിച്ചു് നിശബ്ദരാക്കുമെന്നുമൊക്കെ ചില അനൗൺസ്മെന്റ്റ് ചെയ്തു എന്നാണു. അങ്ങിനെ ഒക്കെയുണ്ടായോ? അതെപ്പോള്‍? മറിച്ച് ഹുസൈന്റെ ഒരു ബ്ലോഗ് കുറേ ബ്ലോഗു കൂട്ടത്തിലൊന്ന് എന്ന ഒരു സമീപനം മാത്രമുണ്ടായാല്‍ തീരുന്ന ഒരു പ്രശ്നമല്ലെയുള്ളൂ. ബാബു തന്നെ മുമ്പെഴുതിയത് പോലെ    അന്യനിലപാടുകള്‍ മാത്രമല്ല, സ്വന്തനിലപാടുകളും വിമര്‍ശനാത്മകമായ ഒരു പരിശോധനയ്ക്കു് വിധേയമാക്കുവാന്‍ ഏതു് സത്യാന്വേഷിക്കും കടപ്പാടുണ്ടു്. അതിനു് മടി കാണിക്കുന്നിടത്തു് യുക്തിചിന്തപോലും യുക്തിസഹമാവുകയില്ല. തത്വശാസ്ത്രപരമായും, പ്രകൃതിശാസ്ത്രപരമായും മനുഷ്യന്‍ ഇതുവരെ കൈവരിച്ച സങ്കീര്‍ണ്ണവും ആഴമേറിയതുമായ കാര്യങ്ങളില്‍ സാമാന്യമായ ഒരറിവെങ്കിലും ഉണ്ടായാലേ സ്വന്തനിലപാടുകളുടെ അപഗ്രഥനം ഒരു പരിധി വരെയെങ്കിലും വസ്തുനിഷ്ഠമാവുകയുള്ളു.   എന്ന ഒരു സമീപനം പോരെ.

ഒരു വിശ്വാസി ദൈവം ഉണ്ടെന്നു് ശാസ്ത്രീയമായോ അല്ലാതെയോ തെളിയിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നതിനു് മുൻപു് ‘ഏതു്’ ദൈവത്തിന്റെ അസ്തിത്വമാണു് താൻ തെളിയിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നതെന്നു് ആരും ആവശ്യപ്പെടാതെതന്നെ അവൻ വെളിപ്പെടുത്തിയിരിക്കണം. അല്ലെങ്കിൽ, ചുരുങ്ങിയ പക്ഷം, ആരെങ്കിലും അങ്ങനെ ഒരാവശ്യം മുന്നോട്ടു് വയ്ക്കുമ്പോഴെങ്കിലും ഏതാണു് ‘തന്റെ’ ദൈവം എന്നു് പറയാൻ അവൻ ബാദ്ധ്യസ്ഥനാണു്. 

ബാബുവിന്റെ പ്രധാന പ്രശ്നം അതാണു. ഹുസൈന്‍ തന്റെ ദൈവത്തെ പറയുന്നില്ല. പക്ഷെ ബാബു ഒരു യുക്തിവാദിയല്ലെ? കാര്യങ്ങള്‍ പറയുമ്പോള്‍ യുക്തിസഹമാകേണ്ടതുണ്ടല്ലോ- ഒരു യുക്തിവാദിയുമായുള്ള ആദ്യത്തെ പ്രശ്നം ദൈവത്തിന്റെ സ്വഭാവത്തേക്കാള്‍ അസ്ഥിത്വവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതായിരിക്കണമല്ലോ?

ദൈവം ഉണ്ടെങ്കിലെല്ലേ ഏതാണു ശരിയായ ദൈവം എന്ന ചോദ്യത്തിനു തന്നെ പ്രസക്തിയുള്ളൂ.
ഉദാഹരണത്തിന് ബാബു ഒരു കമ്യൂണിസ്റ്റ്കാരെനെന്നു കരുതുക. ഒരു വലതുപക്ഷക്കാരനോട് സോഷ്യലിസത്തെ കുറിച്ചും കമ്യൂണിസത്തെ കുറിച്ചും വിശദീകരിച്ചതിനു ശേഷമല്ലേ അതില്‍ നക്സലാണോ. സി/പീ/എമ്മാണോ സി.പി.ഐ ആണോ ശരിയായ വീക്ഷണം പുലര്‍ത്തുന്നത് എന്നുള്ള ചര്‍ച്ചക്ക് പ്രസക്തിയുള്ളൂ. അതേ പോലെ അല്ലാഹുവോ യഹോവയോ അയ്യപ്പനോ ശരി  എന്ന ചര്‍ച്ച പ്രസക്തമാകുന്നത് ദൈവം ഉണ്ടോ ഇല്ലയോ എന്ന ചര്‍ച്ചക്ക് ശേഷമല്ലേ?

ഒരു പുസ്തകമോ രണ്ടു് ലേഖനങ്ങളോ വായിച്ചതിന്റെ പേരിൽ ‘യുക്തിവാദി’ ആവുന്നവൻ, അടുത്ത തലവേദന വരുമ്പോൾ വീണ്ടും ദൈവവിശ്വാസിയായി മാറിയിരിക്കും. അത്തരക്കാർ യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരിക്കലും യുക്തിവാദികൾ ആയിത്തീർന്നിരുന്നില്ല എന്നതാണു് സത്യം. അതിനുവേണ്ട ലോജിക്കൽ ആൻഡ്‌ ഫിലോസഫിക്കൽ ഡെപ്ത്‌ അവരുടെ ചിന്തകൾ ഒരിക്കലും കൈവരിച്ചിട്ടുണ്ടായിരുന്നില്ല. 

അങ്ങിനെ ഡെപ്ത് കൈവരിച്ച ബാബുവാകട്ടെ ഡെപ്തായി കാര്യങ്ങള്‍ പറയുന്നതിന്നു പകരം ഇങ്ങിനെയുള്ള കുറേ ക്ലീഷേകളില്‍ കളിക്കുകയാണു.  ഉദാഹരണത്തിനു

അക്വീനാസിന്റെ തെളിവുകൾ ഡോക്കിൻസ്‌ ഖണ്ഡിക്കാൻ ‘ശ്രമിക്കുക’ മാത്രമല്ല, ഖണ്ഡിക്കുകയും ചെയ്തു എന്നു് ആ പുസ്തകം വായിച്ചിട്ടുള്ള ആർക്കും മനസ്സിലാവും. തന്നെയുമല്ല, അക്വീനാസിന്റെ തെളിവുകളെ ഖണ്ഡിച്ചതിന്റെ നേട്ടം ഡോക്കിൻസിന്റേതല്ല, അവ പണ്ടേ ഖണ്ഡിക്കപ്പെട്ടവയാണു്.

എന്ന് ബാബു എഴുതുമ്പോള്‍ അങ്ങിനെ ഡോക്കിന്‍സ് ഖണ്ഡിച്ച വാദങ്ങളെ ഒന്നു മൊഴിമാറ്റി കൊടുക്കുന്ന പണിയേ ചെയ്യേണ്ടിയിരുന്നുള്ളൂ. പക്ഷെ, അവിടെ വാദങ്ങളെ ഖണ്ഡിക്കുന്നതിന്നു പകരം വിടുവായത്തം പറയുക മാത്രമാണു തുടര്‍ന്നുള്ള

" 6/7 നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ ജീവിച്ചിരുന്ന മുഹമ്മദിന്റെ ഖുർആൻ ദൈവവചനമാണെന്നു് കട്ടായമായും വിശ്വസിക്കുന്ന ശ്രീ എൻ. എം. ഹുസൈൻ, പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജീവിച്ചിരുന്ന അക്വീനാസിന്റെ പണ്ടേ ഖണ്ഡിക്കപ്പെട്ട തത്വങ്ങൾ തന്റെ നിലപാടുകൾക്കു് യോജിച്ചതായതുകൊണ്ടു് ഇന്നും സാധുവാണെന്നു് വിശ്വസിക്കുന്നു, അതു് കേൾക്കുന്നവരെല്ലാം അങ്ങനെ തന്നെ വിശ്വസിക്കുമെന്നു് കരുതുകയും ചെയ്യുന്നു. ശരിയാണു്, കേരളത്തിലെ നൂറുശതമാനം വിശ്വാസികളും മതഭേദമെന്യേ അതൊക്കെ വിശ്വസിച്ചെന്നുവരും. അക്വീനാസിനെ പോയിട്ടു് സ്വന്തം മതഗ്രന്ഥമായ ഖുർആനോ ബൈബിളോ ഗീതയോ വായിക്കാത്തവരാണു് വിശ്വാസിപ്പട്ടം കെട്ടി കേരളത്തിലൂടെ നടക്കുന്ന മിക്കവാറും മുഴുവൻ പേരും. അതാണു് വ്യാഖ്യാതാക്കളുടെ തുറുപ്പുചീട്ടും. എല്ലാം പൊട്ടന്മാരാവുമ്പോൾ തങ്ങളുടെ ചെമ്പു് തെളിയും എന്ന ഭയം വേണ്ടല്ലോ." 

എന്ന  വരികളിലൂടെ ചെയ്യുന്നത്.

“ഞാൻ ഒരു ആനയാണു്, നീ ഒരു കുഴിയാനയും” എന്ന രീതിയിലുള്ള പൊങ്ങച്ചപ്രകടനം വസ്തുതാപരമായി ആരെയും എങ്ങും എത്തിക്കുന്നില്ല. എന്നും ബാബു പറയുന്നു. ശരിക്കും ഇത് വായിച്ച് സ്റ്റണ്ടടിച്ചു പോയി എന്നു പറയാതെ വയ്യ. കാരണം ബാബു തന്നെ കുറിച്ചെഴുതുന്ന പല പ്രസ്ഥാവനകളും അദ്ദേഹത്തെ ഒരു തന്നെപ്പൊക്കി എന്ന നാടന്‍ ചൊല്ലില്‍ വിശ്വസിക്കാന്‍ എന്നെ പ്രേരിപ്പിച്ചിരുന്നു. ദൈവ വിശ്വസികളെല്ലാം തലയില്‍ ചകിരിചോറുമായി നടക്കുന്നവരെന്നും മാനസികരോഗികളെന്നും മാത്രം എഴുതിവരുന്ന ഉദ്ധരണികളാണു ബാബുവിന്റെ പോസ്റ്റുകള്‍ മുഴുവന്‍. ചില സാമ്പിളുകള്‍-

സാക്ഷാൽ കുരങ്ങൻ മാതൃകയിൽ അങ്ങോട്ടു് പറയുന്നതു് അതേപടി  ഇങ്ങോട്ടു് തിരിച്ചുപറയുന്ന തരം ഡയലോഗുകളാണു് അവരുടെ മാസ്റ്റർപീസ്‌.  കാഴ്ചക്കാർ മുഴുവൻ 'ലോറലും ഹാർഡിയും' ആണെന്ന ധാരണയിൽ അവർ ഡാർവിനേയും,  ഐൻസ്റ്റൈനേയും, ഡോക്കിൻസിനേയുമൊക്കെ കാലിൽ പിടിച്ചു് കശക്കി എറിയുന്ന  നമ്പരുകൾ കോമാളികളുടെ ചരിത്രത്തിൽ സമാനതകളില്ലാത്തവയാണു്. ഒരിക്കലും  അധഃപതിക്കാൻ പാടില്ലാത്ത ഒരു നിലവാരത്തിലേക്കു് മനുഷ്യരുടെ സാമാന്യബുദ്ധി  തരം താണാൽ എങ്ങനെയിരിക്കും എന്നതിന്റെ ജീവിക്കുന്ന ഉദാഹരണങ്ങൾ! 
(സ്വന്തം ദൈവത്തെ വ്യാഖ്യാനിച്ചു് കൊല്ലുന്നവർ (രണ്ടാം ഭാഗം))

വരിയുടച്ചവരോടു് ലൈംഗികശേഷിയെപ്പറ്റി സംവദിക്കുന്നതുപോലെയാണു് തീവ്രവിശ്വാസികളുമായി യുക്തിബോധം ചർച്ച ചെയ്യുന്നതു്. അതുവഴി ഷണ്ഡനു് ലൈംഗികശേഷിയോ, മതഭ്രാന്തനു് യുക്തിബോധമോ ഉണ്ടാവുകയില്ല. ഏതെങ്കിലുമൊരു ദൈവത്തിൽ വിശ്വസിക്കുക എന്നതിനോളം എളുപ്പമായ വേറൊരു കർമ്മവുമില്ല. ഏതു് നിരക്ഷരകുക്ഷിക്കും ദൈവത്തിൽ വിശ്വസിക്കാം. വെറുതെ വിശ്വസിക്കുക എന്നതിൽ കവിഞ്ഞ ഒരു നിബന്ധനയും വിശ്വാസത്തിനില്ല. 

(ഐൻസ്റ്റൈന്റെ ദൈവം)

ചില 'നിത്യ ഇന്നലെകളെ' തിരുത്താൻ ആവില്ലെങ്കിലും ചിന്താശേഷി പൂർണ്ണമായും മതവിശ്വാസത്തിനു് അടിയറവച്ചിട്ടില്ലാത്തവരെ അവരുടെ നിലപാടുകൾ ഒരു പുനർവിചിന്തനത്തിനു് വിധേയമാക്കാൻ പ്രേരിപ്പിച്ചേക്കാം


 പറയാൻ അഭിപ്രായമൊന്നും ഇല്ലാത്തതല്ല അതിനു് കാരണം. സാമാന്യവിദ്യാഭ്യാസമെങ്കിലു- മുള്ള മനുഷ്യരുടെ യുക്തിബോധത്തിനു് നിരക്കുന്നതും, തന്മൂലം സാധാരണഗതിയിൽ സംശയത്തിനു് ഇടയുണ്ടാവാൻ പാടില്ലാത്തതുമായ വാദമുഖങ്ങൾ പോലും അംഗീകരിക്കാൻ കഴിയാത്തവരുമായുള്ള ഏതൊരു ചർച്ചയും മനുഷ്യബുദ്ധിയെ മുരടിപ്പിക്കാനും പിന്നോട്ടടിക്കാനും മാത്രമല്ലാതെ, ഏതെങ്കിലും വിധത്തിൽ വളർത്താൻ സഹായകമാവുകയില്ലെന്നതിനാൽ എതിർക്കാൻ വേണ്ടിമാത്രം എതിർക്കുന്ന അത്തരം 'നാൽക്കവലവാദപ്രതിവാദങ്ങളിൽ' തലയിടാതിരിക്കുന്നതാണു് എന്തുകൊണ്ടും നല്ലതു് എന്ന തോന്നൽ. 


എന്തു് പറയണം, എന്തു് പറയാതിരിക്കണം എന്നതു് ആരോടു് പറയുന്നു എന്നതിൽ അധിഷ്ഠിതമാണെന്നതിനാൽ ആരോടാണു് പറയുന്നതു് എന്നു് നേരത്തേ അറിയാൻ കഴിഞ്ഞാൽ പല സംഭാഷണങ്ങളും ലാഭമല്ലാതെ നഷ്ടമൊന്നുമില്ലാത്തവിധത്തിൽ ആരംഭിക്കുന്നതിനു് മുൻപു് തന്നെ അവസാനിപ്പിക്കാവുന്നവയാണു് എന്നതു് വേറൊരു സത്യം.
(വിശ്വാസിയുടെ പോക്കറ്റിലെ ദൈവം)

ഇതെല്ലാം തന്നെ ബാബു സ്വയം ഒരു ആനയാകുന്നു എന്ന് എനിക്ക് തോന്നിയ ചില വാക്യങ്ങളാണ്. ഇങ്ങിനെ ഒരാനയായ ഒരാള്‍ മറ്റൊരാളെ കുറിച്ച് ആനയെന്ന് വിളിക്കുന്നത് കേള്‍ക്കാന്‍ രസമുണ്ട്.

ബാബുവിന്റെ പ്രശ്നം  “അല്ലാഹു എന്ന ഏകദൈവത്തിൽ താങ്കൾ വിശ്വസിക്കുന്നുണ്ടോ? അല്ലാഹു 1400 കൊല്ലം മുൻപു് മുഹമ്മദിനു് ഒരു മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശം (ദിവ്യമായ) കൊടുത്തു എന്നും താങ്കൾ കരുതുന്നുണ്ടോ? ദയവായി ഈ ചോദ്യത്തിനു് ഉത്തരം തരിക, ധൈര്യമായി.” എന്ന ഒറ്റവാക്യത്തിൽ മറുപടി പറയാമായിരുന്ന Dr.Doodo-വിന്റെ ഒരു കമന്റിനു് മറ്റാരോ വന്നു് കുറെ ഗീർവ്വാണം അടിച്ചതല്ലാതെ, ഹുസൈന്റെ വകയായി ഒരുത്തരവും നൽകിക്കണ്ടില്ല എന്നതാണെന്ന് വ്യക്തമാക്കുന്നുണ്ട്.

 Dr.Doodo വിന്റെ നിലവാരം അദ്ദേഹത്തിന്റെ പല ചോദ്യങ്ങളിലും കാണാറുള്ളതാണു. ഒരു നല്ല ചര്‍ച്ച എങ്ങിനെ വഴി തെറ്റിക്കണം എന്ന കല പഠിക്കേണ്ട യുക്തിവാദകലാകാരന്മാരാണ് ഇതു പോലെയുള്ള ചില കോമാളികള്‍ . അവര്‍ക്കെല്ലാം അര്‍ഹിക്കേണ്ട മറുപടികള്‍ അവഗണനയാണെന്ന് ഹുസൈനറിയാം. എന്തായാലും ആദ്യത്തെ പോസ്റ്റ് വായിച്ചപ്പോള്‍ തന്നെ ഓക്കാനിച്ച ബാബു ഹുസൈന്റെ ബ്ലോഗിലെ നാലാമത്തെയോ അഞ്ചാമത്തെയോ പോസ്റ്റിലെ ഡോഡുവിന്റെ കമെന്റ്റ് വായിച്ചത് എങ്ങിനെയാണാവോ?

ഇനി ഡൂഡ് ആവശ്യപ്പെട്ടത് പോലുള്ള ഒരു ചര്‍ച്ച പ്രസക്തമാകുന്നത് ദൈവം ഉണ്ടോ ഇല്ലയോ എന്നതിനു ശേഷമല്ലേ- ദൈവത്തിന്റെ വിശേഷണങ്ങളില്‍ വിശ്വസിക്കുന്നവര്‍ തമ്മില്‍ അഭിപ്രായ വ്യത്യാസങ്ങളുണ്ട് എന്നതിനാല്‍ അത് ദൈവമില്ല എന്നതിനെങ്ങിനെ തെളിവാകും. അത് ഡൂഡോ സുശീലോ അപ്പൂട്ടനൊ ആരാകട്ടെ ചര്‍ച്ചയില്‍ പിന്നീട് കൊണ്ട് വരാനാവുന്നതല്ലെയുള്ളൂ.

ഒരു ക്രമമനുസരിച്ച് ചര്‍ച്ച ചെയ്യുക എന്നത് ഒരു സം‌വാദത്തിന്റെ പ്രാഥമിക സ്വഭാവമല്ലെ? അതെല്ലാതെ യേശു ക്രൂശിക്കപ്പെട്ടോ ഇല്ലയോ എന്ന വിഷയം ഒരു യുക്തിവാദിയോടാണോ ചര്‍ച്ചക്കെടുക്കുക. അപ്പോള്‍ ഡാക്കിന്‍സിനെ വിട്ട് അയ്യപ്പനിലേക്കും യാഹോവയിലേക്കും അല്ലാഹുവിലേക്കും  സുശീലനും ബാബുവിനും ചര്‍ച്ച കൊണ്ട് പോകേണ്ടത് നില നില്‍പ്പിന്റെ പ്രശ്നം തന്നെയാണു.  തങ്ങളുടെ കാലിന്നടിയിലെ മണ്ണൊലിച്ച് പോകുന്നത് അവര്‍ വ്യക്തമായുമറിയുന്നുണ്ട്.

വിഷയത്തിലേക്ക് കടക്കുന്ന ബാബു-

ദൈവം ഇല്ല എന്നു് തർക്കിക്കേണ്ട ആവശ്യം സത്യത്തിൽ ഒരു നിരീശ്വരവാദിക്കില്ല. 

പിന്നെന്താണാവോ ഈ നിരീശ്വരവാദികള്‍ തര്‍ക്കിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നത്. ബാബുവിന്റെ തന്നെ ബ്ലോഗിലെ പ്രധാന വിഷയമെന്താണു. അങ്ങിനെ ആവശ്യമില്ലാത്തതില്‍ തര്‍ക്കിക്കുന്നതിനെയാണോ യുക്തിവാദം എന്നു പറയുക. ഹുസൈന്റെ ഒന്നാമത്തെ പോസ്റ്റായ
നവനാസ്തികത: റിച്ചാഡ് ഡോക്കിന്‍സിന്റെ വിഭ്രാന്തികള്‍('നാസ്തികനായ ദൈവം' എന്ന കൃതിയുടെ ഖണ്ഡനം)   വായനക്കാര്‍  ഒന്നു വായിക്കുക. എന്നിട്ട് ബാബു വിഷയത്തിലേക്ക് എത്രമാത്രം പ്രവേശിച്ചു എന്നും വിലയിരുത്തുക. ഖണ്ഡനം എന്നാലെന്ത് എന്നും ഇനി യുക്തിവാദികളെ പഠിപ്പിക്കേണ്ടി വരുമോ? ഹുസൈന്‍ പറഞ്ഞ ഏതെങ്കിലും ഒരു ഭാഗത്തെ ബാബു സ്പര്‍ശിക്കുന്നു പോലുമില്ല. തന്റെ വക ഒരു ലേഖന പരമ്പര എഴുതിയാല്‍ ഖണ്ഡനം എന്നു പറയില്ല. അതിനെ നമുക്ക് വിഷയാധിഷ്ഠിതമായ മറ്റൊരു പോസ്റ്റ് എന്നു വേണമെങ്കില്‍ വിളിക്കമെന്നെല്ലാതെ.

പിന്നെ പ്രൊബബിലിറ്റി വച്ചൊരു കളിയാണു. ഈ പ്രപഞ്ചം മുഴുവന്‍ ആകസ്മികമായി രൂപപ്പെട്ടു എന്നു പറയുന്ന വിശ്വാസം ഒരു സൃഷ്ടാവിനാല്‍ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു എന്നു പറയുന്ന വിശ്വാസത്തേക്കാള്‍ മികച്ചതാണെന്നതിനു എന്തു തെളിവുണ്ട്. അതാണല്ലോ നമ്മുടെ ചര്‍ച്ചയുടെ മര്‍മ്മം തന്നെ. രണ്ടും വിശ്വാസങ്ങള്‍ തന്നെയല്ലെ.

ബാബുവിന്റെ പോസ്റ്റിന്റെ ആകെത്തുക അവസാനത്തെ പാരഗ്രാഫാണു. അതാകട്ടെ ഹുസൈന്റെ പോസ്റ്റിന്റെ തുടക്കത്തില്‍ തന്നെ ചര്‍ച്ചക്കെടുത്തതും.

ഗ്രന്ഥകാരന്‍ എഴുതുന്നത് ശ്രദ്ധിക്കുക: "ദൈവം ഉണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കു ന്നവര്‍ ഏറെയുണ്ട്. പക്ഷേ, അല്‍ഭുതകരമെന്ന് പറയട്ടെ, ദൈവത്തിന്റെ അസ്തിത്വത്തിന് മൂര്‍ത്തമായ (concrete) യാതൊരു തെളിവും നല്‍കാന്‍ ഇന്നേവരെ ആര്‍ക്കും സാധിച്ചിട്ടില്ല.''(6) ഹുസൈന്‍ വിഷയം തുടങ്ങുന്നത് ചര്‍ച്ചയിലൂടെയാണു. ഡാക്കിന്‍സിന്റെ പുസ്തകത്തിലെ വിഷയത്തിലേക്ക് നേരിട്ട് പ്രവേശിക്കുകയും തന്റെ വാദങ്ങള്‍ നിരത്തുകയുമാണു ചെയ്യുന്നത്. ബാബുവാകട്ടെ അവസാന പാരഗ്രാഫിലേക്ക് വിഷയമൊതുക്കുകയും ഗീര്‍‌വ്വാണം നിറച്ചൊരു പോസ്റ്റ് മലയാള ബൂലോകത്തിനു സമര്‍പ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

എന്തായാലും ചര്‍ച്ച തുടരട്ടെ - ബാബുവും തുടരും എന്നു തന്നെയാണല്ലോ എഴുതിയിരിക്കുന്നത്.